Waarom schateren we het uit als we gekieteld worden? En waarom moet je er de ene keer wel, en de andere keer niet om lachen? Onderzoekers namen de proef op de som door ratjes eens goed te laten schuddebuiken.
Als je er over nadenkt is het een vreemd principe. Iemand begint ritmisch in je zij te knijpen, en voor je het weet schaterlach je het uit. Hoe komt dat eigenlijk? En waarom kietelt iets de ene keer wel, en de andere keer niet? Deze uiterst belangrijke vragen hielden twee Duitse hersenonderzoekers bezig, dus besloten ze één en ander uit te zoeken bij laboratoriumratjes.
Gierende ratten
Nu staan ratten net als de meeste knaagdieren er niet om bekend hard te moeten lachen om een comedy of een leuke mop. Toch blijkt uit eerder onderzoek dat de diertjes een vrolijke kreet uitslaan wanneer ze gekieteld worden. Met 50 kHz is deze giechel weliswaar te hoog voor ons om te kunnen horen, maar met specifieke apparatuur kunnen de lachsalvo’s toch worden opgenomen. Tijdens het kietelen proestten de dieren het uit, terwijl ze dat specifieke geluid niet maakten wanneer ze gewoon geaaid werden.
Het is niet eenvoudig om vast te stellen of deze specifieke vreugdekreten van de beestjes ook daadwerkelijk betekent dat ze moeten lachen. Wel valt uit hun overige gedrag op te maken dat ze het gekietel als zeer plezierig beleven. De ratjes kwamen enthousiast op de kietelende hand afgestormd, in plaats van er voor weg te vluchten. Daarnaast maakten ze regelmatig vreugdesprongen, wat ratten schijnen te doen als ze vrolijk zijn.
Hersenen
De onderzoekers bekeken ook wat er tijdens het kietelen gebeurde in de somatosensorische hersenschors, het gebied dat tastzin verwerkt. Dit hersengebied laat specifieke patronen van activiteit zien wanneer er gekieteld werd. Dit patroon van activiteit was ook daadwerkelijk anders dan wanneer de dieren simpelweg gestreeld werden. De onderzoekers probeerden dit patroon van activiteit in de somatosensorische schors middels hersenstimulatie op te wekken, en ja hoor: de dieren gierden het uit.
Context blijkt belangrijk
Toch vonden de ratten al dat gekriebel niet altijd grappig. Wanneer de beesten op een hoog platform werden geplaatst of met een fel licht in de snuit werden geschenen, viel er weinig meer te lachen. Ratten zijn niet zo in hun sas op grote hoogtes, en houden ook niet van felle lampen. Door de stress van hun benarde positie had het kietelen geen effect meer. Blijkbaar moet je in een plezierige staat verkeren voordat kietelen daadwerkelijk tot lachen leidt.
Dit lollige onderzoek werd deze week gepubliceerd in Science.
Dit artikel werd ook gepubliceerd op brainmatters.nl.