Negatieve herinneringen kunnen een impact hebben op je dagelijks leven. Een mislukte relatie of een vervelende ruzie kunnen pijn doen als je er aan terugdenkt, maar voor sommigen is de ervaring zo traumatisch geweest dat normaal functioneren niet meer lukt. Zou het niet mooi zijn als men heel simpel positieve herinneringen kan inbrengen in het brein, gewoon terwijl je slaapt?

Als je iets prettigs meemaakt op een bepaalde plek, zal de leuke ervaring de beloningscentra in je brein activeren die je een prettig gevoel geven. Vervolgens wordt die associatie tussen de locatie en het prettige gevoel opgeslagen, zodat je de volgende keer als je langs die plek komt het fijne gevoel weer zult ervaren. Franse hersenwetenschappers vroegen zich af of ze dit mechanisme konden nabootsen in het laboratorium. Ze maakten hierbij gebruik van muizen omdat onderzoek heeft uitgewezen dat deze diertjes, net als mensen, speciale plaatscellen in hun hippocampus hebben zitten. Deze cellen representeren als het ware bepaalde locaties in de buitenwereld, en worden actief op het moment dat het beestje daar langs komt.

Elektroden

De Parijse onderzoekers plaatsten met hoge precisie twee elektroden in de breintjes van de muizen. Eén van de elektroden werd in specifieke plaatscellen van de hippocampus geprikt, terwijl de tweede elektrode in het beloningsgebied werd geplaatst. Vervolgens mochten de diertjes vrij rondwandelen in een ruimte. Terwijl de beesten het gebied verkenden, registreerde de elektrode in de plaatcellen feilloos welke locatie gerepresenteerd werd door de cellen. Steeds als de muis langs deze plek kwam, begonnen de plaatscellen druk te communiceren. Deze locatie werd door de onderzoekers genoteerd als doellocatie voor het tweede deel van de studie.

Slaap

Nadat de muizen afgepeigerd waren van het spannende avontuur, mochten ze een dutje doen. Tijdens de slaap vindt een belangrijk geheugenproces plaats, waarin de ruimtelijke informatie wordt opgeslagen in het langetermijngeheugen. Tijdens deze zogeheten consolidatie worden de plaatscellen opnieuw actief op het moment dat alle bezochte locaties in de vrije ruimte worden verwerkt. En dit is precies waar de onderzoekers op zaten te wachten. Iedere keer als de plaatscellen bij de elektrode actief werden, wilde dit zeggen dat de muis bezig was de doellocatie te verwerken. Op dat moment werd er een stimulerend stroompje door de tweede elektrode geleid, die het beloningscentrum prikkelde. De wetenschappers hoopten dat dit ervoor zou zorgen dat de doellocatie nu werd geassocieerd met een prettig gevoel, en dusdanig zou worden opgeslagen!

De volgende dag…

Na een (stimulerende) nachtrust werden de muizen de volgende dag weer losgelaten in de vrije ruimte. En wat bleek? De diertjes liepen allemaal vrijwel direct naar hun eigen doellocatie toe. Ze hadden waarschijnlijk een positieve herinnering aan deze plek, en zochten hem daarom op. Omdat bij elk knaagdier de elektrode een ander groepje met plaatscellen mat, had elke muis zijn eigen doellocatie om naartoe te willen. En dat terwijl de beestjes de dag ervoor geen specifieke belangstelling hadden voor de plek waar ze nu zo graag zaten.

Dit onderzoek toont aan dat positieve associaties met plaatsen dus kunstmatig kunnen worden ingebracht. Dit biedt perspectieven voor studies die zich bezighouden met posttraumatische stressstoornissen, want wellicht wordt het in de toekomst mogelijk om bepaalde herinneringen aan traumatische dingen kunstmatig te laten associëren met een prettig gevoel. De vraag is natuurlijk of dit wel zo’n veilige gedachte is, een tevreden gevoel bij het herinneren van iets vreselijks.

 

Deze studie werd op 9 maart gepubliceerd in Nature Neuroscience.

Dit artikel is ook verschenen op Brainmatters.nl.